BİYOLOJİK SİLAHLAR

Biyolojik silah terimi bakteri, virus gibi canlı mikroorganizmaların ya da bunların

toksinlerinin, hastalık ya da ölüm amaçlanarak savata (biyolojik savaş), ya da panik ve

kaos yaratmak için sivil halk üzerinde (biyoterörizm) kullanımını ifade eder.

biyolojik silahların kullanımı eski dünyaya uzanıyor. M. Ö. 1500'lü yıllarda Hititler, bulaşıcı hastalıkların gücünü farkettiler ve düşman topraklarındaki kurbanlara veba mikrobu gönderdiler. Ordular da biyolojik silahların gücünü anlayınca, hastalıklı cesetleri mancınıkla kuşatılmış kalelere fırtalttılar ve düşmanları zehirlediler.

Biyolojik silahların bugün neden bu kadar gündemde oldu, diğer silahlara üstünlük salağlayan

özellikleriyle açıklanabilir.

Biyolojik silah maliyeti çok düşüktür. 1969’daki Birleşmiş Milletler verilerine göre bir

kilometrekarelik alanda konvansiyonel silah kullanımı 2000 dolar, nükleer silah

kullanımı 800 dolar, kimyasal silah kullanımı 600 dolar, biyolojik silah kullanımı ise 1

dolar maliyet getirmektedir

Biyolojik silahların hedef kitlelere yönelik uygulanması kolaydır. Alçak uçan bir

uçaktan tarım ilaçlaması yapar gibi bakterileri nehirlerin üzerine püskürtme, kalabalık

merkezlerde liyofilize bakteri içeren ampuller atma, bazı bakterileri ya da toksinlerini sulara karıtırma gibi çok çeitli ekillerde ortama yayılması mümkün olabilir;

mektupla bile gönderilebilecei görülmütür.

• Bu mikroorganizmalar ortama saçıldıktan sonra insan vücudu gibi uygun bir ortam

bulduklarında çoğalmaya başlarlar. Kullanıldıkça çoğalan   bir silah yoktur.

• Biyolojik silahların yol açtıı bazı infeksiyonlar insandan insana bulaşarak epidemi

yaratır; silahın hedef aldıından çok daha büyük bir kitle etkilenmi olur.

• Bu silahlar hem mikroskopik olduu için, hem de bir inkübasyon süresi sonunda etkili

olduğu için, bunlara maruz kalanlar, semptomlar ortaya çıkana kadar hedef

olduklarının farkına varamazlar; bu arada salgın önlenemeden yayılmı olur.

  ÇiÇEK (SMALLPOX)

        

infeksiyonun etkeni Variola major virusu, mortalitesi %15-45’dir.infektif dozu 10-100

mikroorganizma gibi çok düşük olduu için bulaşıcılıkı çok yüksektir. Buşlama solunum

yolundan veya lezyon teması ile gerçekleir. _nkübasyon süresi bir-iki haftadır. Bulama

sonrası ilk dört günde aılama ile mortalite/ morbidite düürülebilir. En yüksek

bulatırıcılık inkübasyon dönemi ile ateli dönemdedir ve orofarinks ana odaktır.

Biyolojik silah olarak kullanımı sonucu aerosolle infeksiyonda kitle taraması için boaz

sürüntüsü, hastada boaz sürüntüsü ve lezyon örnei alınmalıdır. Ateli dönemde oluan

antikorlar virusu kandan elimine eder; bu arada virus dokularda, özellikle epidermiste

stoklanmı olur. Tedavide DNA viruslarına etkili olan ve CMV retinitinde kullanılan

cidofovir’in etkili olacaı düşünülmektedir (9).

Çiçek kukusunda solunum yolundan bulamaya karı önlemler geçerlidir (Biyogüvenlik

Düzey-4). Bu düzeydeki biyogüvenlik için arbondaki gibi standart önlemlere ek olarak

salanması gereken koullar unlardır: Hastalar ayrı binada, etkin filtrasyonun salandıı

negatif basınçlı odalarda karantinaya alınmalı; salık personeli hasta odasına eldiven +

gözlük + maske + etkeni uzaklatırıcı pozitif basınçlı giysi ile girmeli; hasta odasından

çıkıta özel bölmede kullanılan giysiler ve tüm kontamine eya plastik poetlerle

paketlenerek otoklavda sterilizasyona gönderilmeli; personel su+sabunla du almalıdır.

Hasta transportu yapılmamalı; çok gerekliyse hastanın maskeyle transportu salanmalıdır.

Bu koullar ancak bazı merkezlerde salanabilecei için de çiçek vakalarının tüm

incelemeleri ve tedavilerinin yetkili birimler eliyle düzenlenmesi gerekir

ŞARBON (ANTHRAX)

şarbon basili (Bacillus anthracis) spor oluturma özellii sonucu dezenfektanlara, ısı ve

nem deiikliklerine direnebilir; bu nedenle antraks sporları dı ortamda uzun yıllar canlı

kalabilir. Biyolojik silah olarak arbon basili, dayanıklı olan spor ekliyle kullanılmakta

ve hedef kitlelerin sporları solunum yoluyla alması salanmaktadır. _nhale edilen

sporların bir kısmı alveolar makrofajlarda parçalanır; canlı kalanlar mediasten lenf

ganglionlarına gider. 60 güne kadar uzayabilen, ortalama bir haftalık bir periyod içinde

sporlar açılır, üreyen ve toksin salgılayan bakteri formuna dönüürler; akcier arbonu

eklinde infeksiyon geliir. Hemoraji, ödem, nekroz ile seyreden tabloda ate yükselir,

solunum zorluu, siyanoz, hipotansiyon, ok, genellikle menenjit ve 36 saat içinde ölüm

görülebilir. Mortalite çok yüksektir. Bir gramın milyonda biri kadar arbon basilinin

solunum yolundan alınması o kiinin ölümüne yol açabilir.

 

1993’te ABD Teknoloji Dairesi kaynaklı bir hesaplamada Washington üzerine 100 kg

arbon sporu atıldıı varsayılmı, ölü sayısının 3 milyona kadar çıkabilecei ve bunun

etkisinin bir megatonluk nükleer sava balıı etkisinden çok; bir hidrojen bombası

etkisine ise eit ya da daha çok olacaı açıklanmıtır

şarbon basili sporlarının biyolojik silah olarak kulanımında alınacak önlemler aaıdaki

gibi özetlenebilir.

BİYOLOJİK SİLAHLARDAN KORUNMA

Korunma. Biyolojik ajanlara karşı korunma yöntemleri sınırlıdır.

Koruyucu elbiseler, maskeler kısa süreli koruma sağlayabilirler

Bununla beraber, şarbon gibi etkinliğini uzun süre koruyabilen kimi ajanlar için bu tedbirler sadece ilk aşamada faydalı olabilirler. Herhangi bir şekilde yediğimiz yiyeceklerin biyolojik ajanlarla bulaşmış olabileceğini düşündüğümüz anda o yiyeceğin yenmemesi gerekir.

 Biyolojik tehlikenin olabileceği zamanlarda gıdalarımızın temizliğine özellikle yıkanmasına her zamankinden daha fazla özen gösterilmeli.

 Yıkama işlemi önemli ölçüde mikrobiyal yükü azaltır. Bunun yanında sebze türü yiyeceklerin 1 %’lik hipoklorit içerisinde iki üç dakika tutulması canlı mikroorganizmaların öldürülmesine yeterlidir, bu işlemden sonra mutlak surette iyice yıkanmalılar.

Solunum kaynaklı bulaşmalar söz konusu olduğunda ıslak bir mendil gibi eşyaların ağız ve buruna tutularak o anda hava yoluyla oluşacak bulaşma engellenebilir.

 Herkesin koruyucu elbise giyemeyeceğine göre insanlar özellikle yiyeceklerinin, eşyalarının ve çevrelerinin temizliğine dikkat etmeli.

 Herhangi bir durumda bir bulaşmaya maruz kaldığını hisseden kişi hemen doktora başvurmalı. Çünkü biyolojik ajanın bulaşmasından sonra kişinin kendi başına tedavi olması mümkün değildir.